Welke impact heeft het lichaamsbeeld van ouders en andere opvoeders op kinderen?

Intuïtief eten en veel meer!

Als ouder wil je natuurlijk het beste voor je kind, ook als het gaat om hun zelfvertrouwen en lichaamsbeeld. Wist je dat jouw houding over je eigen lichaam echt een verschil kan maken voor hoe je kind zichzelf ziet? In deze blog gaan we in op hoe ouders, vooral moeders, invloed hebben op het lichaamsbeeld van hun kinderen. Van de rol die je speelt als voorbeeld, tot de manier waarop je reageert op het uiterlijk van je kind en jezelf – het heeft allemaal impact. Ook tijdens de puberteit, wanneer je kind zich vaak onzeker voelt, kun jij een belangrijke steun zijn.

Het lichaamsbeeld van een kind wordt sterk beïnvloed door de omgeving waarin het opgroeit, en ouders en andere opvoeders spelen daarbij een cruciale rol. Onderzoek toont aan dat de lichaamsontevredenheid van ouders, en vooral moeders, een aanzienlijke invloed heeft op het lichaamsbeeld van hun kind. Ouders fungeren als belangrijke rolmodellen en kunnen de ontwikkeling van een gezond of verstoord lichaamsbeeld (en zelfs hun relatie met eten en beweging) beïnvloeden. Niet alleen ouders spelen hier een rol, ook andere opvoeders en invloedrijke mensen die discrimineren op basis van gewicht en uiterlijk – zoals grootouders, leerkrachten, zorgverleners, beroemdheden en politici – richten schade aan (Tomiyama et al., 2018 & Light A. & Clarkson E.,2021- heden)

Moeders als rolmodellen voor lichaamsbeeld (’Maternal Modeling’)

Verschillende studies hebben aangetoond dat de lichaamsontevredenheid van moeders sterk samenhangt met die van hun kinderen, met name bij dochters. Moeders die ontevreden zijn over hun eigen lichaam hebben vaker dochters die ook een negatief lichaamsbeeld ontwikkelen. Dit effect is al te zien bij jonge kinderen tussen de 5 en 8 jaar en blijft vaak aanwezig tot in de adolescentie (Arroyo et al., 2017).

Het gedrag en de overtuigingen van moeders over hun lichaam hebben dus niet alleen invloed op hun eigen welzijn, maar ook op hoe hun kinderen hun eigen lichaam waarnemen. Denk maar aan het moment wanneer er kledij wordt gepast en wat je kinderen dan allemaal horen. “Dit past niet, ik zie er vreselijk uit in dit jurkje.” “Ik ben zo dik, ik moet echt afvallen.” – nee, het klopt dat je dan niets over hun lichaam zegt maar ze horen wel wat jij als mama over jouw lichaam zegt en nemen dit onrechtstreeks mee. En ik ben er helaas zeker van dat een paar onder jullie zich hier in herkennen…

Vaders als rolmodellen voor lichaamsbeeld (’Paternal Modeling’)

Hoewel er minder onderzoek is gedaan naar de invloed van vaders op het lichaamsbeeld van hun kinderen, blijkt uit sommige studies dat de lichaamsontevredenheid van vaders ook een rol kan spelen. De bevindingen zijn echter wisselend. Sommige studies tonen geen relatie aan tussen de lichaamsontevredenheid van vaders en die van hun kinderen, terwijl andere een positieve correlatie vinden (Vincent & McCabe, 2000). In de podcast “Should I Delete That?” spreken de hosts Alex en Em over hoe niet alleen moeders, maar ook vaders en andere opvoeders een grote invloed hebben op het lichaamsbeeld van kinderen. Ze erkennen dat vrouwen en moeders vaker onder druk staan door de dieet- en beauty-industrie, waardoor hun lichaamsbeeld extra uitgedaagd wordt. Toch benadrukken ze dat ook vaders en andere verzorgers een belangrijke rol spelen in hoe kinderen en jongeren zichzelf zien (Light A. & Clarkson E.,2021- heden) en hier ben ik het mee eens!

Onzekerheid tijdens de puberteit

De puberteit is een periode waarin veel jongeren onzeker worden over de veranderingen in hun lichaam en extra gevoelig zijn voor de mening van anderen. Ze vergelijken hun lichaam steeds vaker met de schoonheidsidealen die in de media gepresenteerd worden. Deze onzekerheid is een normaal onderdeel van de fysieke veranderingen die zich tijdens de puberteit voordoen bij jongens (!) en meisjes , maar ouders kunnen een belangrijke rol spelen door hun kinderen te ondersteunen en te helpen omgaan met deze onzekerheden. Een open gesprek kan al veel doen! 💬

Uit wetenschappelijk onderzoek (Tylka & Van Diest, 2013) blijkt dat mensen die hun lichaam respecteren en waarderen, zich beter bewust zijn van hun lichamelijke behoeften, zoals honger en verzadiging, en eten op basis van deze signalen. Zij die luisteren naar hun innerlijke ervaring om hun gedrag te sturen en zullen daardoor minder snel maatschappelijke schoonheidsidealen overnemen. Hierdoor beoordelen ze hun lichaam minder op basis van onrealistische media-idealen. Laten we eerlijk zijn, tegenwoordig zijn filters en fotoshop er echt overal!

Zoals eerder gezegd beïnvloeden de politiek en reclames, naast media, het lichaamsbeeld ook sterk. Overheidsbeleid kan bepaalde lichaamstypes stigmatiseren via gezondheidscampagnes. In 2010 lanceerde Michelle Obama een campagne om de ‘obesitasepidemie’ bij kinderen aan te pakken. Reclames promoten vaak onrealistische schoonheidsidealen. Is het niet apart dat bepaalde sigarettenmerken die gericht zijn op vrouwen het woord ‘slim’ bevatten? Enkele voorbeelden zijn ‘Ultraslim 100’ en ‘Virgina Slim’. Sommige vrouwen kiezen de dag van vandaag er nog steeds voor om te beginnen met roken als hulpmiddel bij het afvallen. Het is zorgwekkend hoe slanke lichaamsidealen zelfs in sigarettenmarketing worden gebruikt, waardoor vrouwen onder druk worden gezet om ongezonde keuzes te maken in de hoop aan een onrealistisch schoonheidsbeeld te voldoen.

Hoe kunnen ouders en opvoeders nu een neutraler en positief lichaamsbeeld bevorderen? 💌

Er zijn verschillende manieren waarop ouders een positief lichaamsbeeld binnen het gezin kunnen bevorderen:

  1. Geef het goede voorbeeld: Spreek niet negatief over je eigen uiterlijk en vermijd negatieve opmerkingen over het uiterlijk van anderen, ook dat van je kind. Reageer ook als broers of zussen, of vriendjes, dat doen. Is het uitdagend om niet negatief over jezelf te praten? Wees bewust van je kritische gedachten en gemene woorden en kies ervoor om ze niet luidop uit te spreken. Maar wil je hier intrinsiek iets aan doen en wat liever zijn voor je spiegelbeeld? Scroll dan zeker tot het einde van deze blogpost!
  2. Focus op kwaliteiten: Prijs je kinderen voor hun vaardigheden, kwaliteiten, gedrag, niet voor hun uiterlijk.
  3. Gezondheid boven gewicht: Stimuleer een gezonde levensstijl zonder de nadruk te leggen op uiterlijk, gewicht of diëten. Focus op welzijn en niet alleen op lichaamsafmetingen.
  4. Luister en neem gevoelens serieus: Toon begrip voor de onzekerheden van je kinderen en bied emotionele steun wanneer ze zich zorgen maken over hun uiterlijk.
  5. Kritisch denken aanmoedigen: Help je kinderen media- en schoonheidsidealen in perspectief te plaatsen, zodat ze begrijpen dat wat ze zien vaak niet de realiteit is.
  6. Vermijd antivetboodschappen: Gebruik taal die geen negatieve associaties oproept over lichaamsgewicht of lichaamsvormen en/of geef nuance indien die connotatie wél wordt gemaakt. Bijvoorbeeld ‘het hebben van een dikke(re) buik zegt niets over iemand’s gezondheid of hoe leuk die wel niet is!’
  7. Geen nadruk op stoornissen: Voorkom dat eet- of lichaamsbeeldstoornissen onbedoeld verheerlijkt worden.

Wat kunnen we concluderen?

Ouders hebben een aanzienlijke invloed op het lichaamsbeeld van hun kinderen. Het geven van het goede voorbeeld, het bieden van emotionele steun, en het aanmoedigen van kritisch denken over media- en schoonheidsidealen kunnen kinderen en jongeren helpen om een gezond lichaamsbeeld te ontwikkelen, ook tijdens de onzekere puberteit. Door bewust om te gaan met hoe we over ons eigen lichaam denken en praten, kunnen we kinderen en jongeren helpen zich goed te voelen over hun eigen lichaam, ongeacht wat de media of anderen hen proberen te laten geloven.

In samenwerking met Laure Torfs, Studente voedings- en dieetkunde.

Bronnen

vereeckceline@gmail.com

+32 493 85 58 70


.